---

راهنمای آپدیت امن وردپرس: چگونه سایت را بدون خرابی به‌روزرسانی کنیم؟ (پروتکل ضد زلزله)

دکمه‌های نارنجی‌رنگ “Update Now” در پیشخوان وردپرس، همزمان جذاب و ترسناک هستند. جذاب چون امکانات جدید می‌آورند، و ترسناک چون ممکن است با یک کلیک، سایت مشتری که ماهی ۵۰ میلیون تومان فروش دارد، تبدیل به یک صفحه سفید شود.

در دنیای حرفه‌ای، به‌روزرسانی یک “فرآیند” است، نه یک “کلیک”. چرا آپدیت مهم است؟

1. امنیت: ۹۰٪ هک‌های وردپرس به دلیل افزونه‌های قدیمی است.

2. سرعت: کدهای جدید معمولاً بهینه‌تر هستند (به‌ویژه در PHP 8).

3. امکانات: ویژگی‌های جدید ووکامرس یا المنتور.

در این راهنما، ما پروتکل S.U.R.E (Staging, Update, Review, Execute) را یاد می‌گیریم که استاندارد طلایی شرکت‌های بزرگ هاستینگ است.

---

فاز صفر: قانون طلایی (بکاپ، بکاپ، بکاپ)

قبل از اینکه حتی فکرِ آپدیت کردن به سرتان بزند، باید بکاپ داشته باشید. اما نه هر بکاپی.

• بکاپ کامل: شامل دیتابیس + تمام فایل‌ها (Core, Uploads, Themes, Plugins).

• بکاپ خارج از هاست (Off-site): بکاپ را روی همان هاست نگه ندارید. اگر سرور آتش بگیرد، بکاپ هم می‌سوزد. آن را روی گوگل درایو یا دراپ‌باکس ذخیره کنید.

• ابزار پیشنهادی: افزونه UpdraftPlus (نسخه رایگان عالی است) یا Duplicator.

---

فاز یک: محیط استیجینگ (Staging) – زمین تمرین

هرگز، تکرار می‌کنم، هرگز روی سایت زنده (Live) آپدیت‌های بزرگ انجام ندهید. محیط استیجینگ، یک کپی دقیق از سایت شماست که در آدرسی مخفی (مثل staging.site.com) قرار دارد. شما آپدیت‌ها را آنجا تست می‌کنید، اگر چیزی خراب شد، سایت اصلی سالم است.

چگونه استیجینگ بسازیم؟

1. از طریق هاست: پنل‌های مدرن (cPanel / DirectAdmin) گزینه‌ای به نام “WordPress Staging” یا “Clone” دارند.

2. با افزونه: افزونه WP Staging در چند دقیقه یک نسخه کلون برای تست می‌سازد.

---

فاز دو: ترتیب عملیات (چه چیزی را اول آپدیت کنیم؟)

ترتیب آپدیت کردن مهم است. اگر اول هسته را آپدیت کنید و افزونه‌ها قدیمی باشند، ممکن است سایت بالا نیاید. فرمول صحیح:

1. افزونه‌ها (Plugins)

2. قالب (Theme)

3. هسته وردپرس (Core)

چرا این ترتیب؟

چون سازندگان افزونه معمولاً خودشان را با نسخه جدید وردپرس هماهنگ می‌کنند. شما اول باید “اجزا” را قوی کنید، بعد “موتور” (هسته) را ارتقا دهید.

---

فاز سه: اجرای عملیات (گام‌به‌گام)

حالا که در محیط استیجینگ هستید و بکاپ دارید، شروع کنید:

۱. بررسی تغییرات (Changelog)

قبل از آپدیت المنتور یا ووکامرس، روی لینک “View version details” کلیک کنید.

• اگر نوشته بود: “Fixed minor bug” -> با خیال راحت آپدیت کنید.

• اگر نوشته بود: “Major update, Database upgrade required” -> خطرناک است! با احتیاط و تست کامل انجام دهید.

۲. آپدیت افزونه‌ها (یکی‌یکی)

دکمه “انتخاب همه” و “Update” را نزنید.

• افزونه‌ها را یکی‌یکی آپدیت کنید.

• بعد از هر آپدیت، صفحه اصلی سایت و یک صفحه محصول را رفرش کنید. اگر سالم بود، سراغ بعدی بروید.

• نکته: افزونه‌های کش (مثل WP Rocket) را موقتاً غیرفعال کنید تا تغییرات را آنی ببینید.

۳. آپدیت قالب

اگر از قالب اختصاصی یا چایلد تم (Child Theme) استفاده نمی‌کنید، آپدیت قالب تمام تغییرات کدنویسی شما (CSS/PHP دستی) را پاک می‌کند!

• قانون: همیشه تغییرات دستی را در Child Theme اعمال کنید تا با آپدیت قالب اصلی، از بین نروند.

۴. آپدیت هسته و دیتابیس

در نهایت هسته را آپدیت کنید. گاهی ووکامرس پیامی می‌دهد: “WooCommerce Database Update Required”.

• روی دکمه کلیک کنید و صبر کنید تا تمام شود. در این حین پنجره را نبندید.

۵. تست نهایی و انتقال به لایو

حالا که سایت استیجینگ سالم است و همه‌چیز کار می‌کند:

• اگر از هاستینگ حرفه‌ای استفاده می‌کنید، دکمه “Push to Live” را بزنید تا تغییرات روی سایت اصلی اعمال شود.

• اگر نه، حالا با خیال راحت همان مراحل را روی سایت اصلی تکرار کنید (چون مطمئنید تداخلی وجود ندارد).

---

فاز چهارم: عیب‌یابی (وقتی فاجعه رخ می‌دهد)

اگر با وجود همه کارها، سایت خراب شد، نترسید. شما طراح وب هستید، نه کاربر معمولی. ابزار دارید.

۱. گیر کردن در حالت “Maintenance”

گاهی بعد از آپدیت، سایت پیامی می‌دهد: “جهت انجام عملیات تعمیرات زمان‌بندی شده برای مدت کوتاهی در دسترس نیست”. و این پیام نمی‌رود!

• راه حل: وارد فایل منیجر هاست شوید و فایلی به نام .maintenance را در روت (public_html) پیدا کرده و پاک کنید.

۲. صفحه سفید مرگ (WSOD)

این یعنی تداخل کد PHP.

• راه حل:

  1. به فایل منیجر بروید: wp-content/plugins.

  2. نام پوشه افزونه‌ای که شک دارید (مثلاً المنتور) را تغییر دهید (مثلاً elementor-old).

  3. این کار افزونه را غیرفعال می‌کند و سایت بالا می‌آید.

  4. حالا نسخه قبلی و سالم افزونه را دستی نصب کنید (Downgrade).

۳. افزونه WP Rollback

این افزونه را همیشه نصب داشته باشید. اگر افزونه‌ای را آپدیت کردید و خراب شد، با این افزونه می‌توانید با یک کلیک به نسخه قبلی برگردید.

---

چک‌لیست حیاتی PHP (موتورِ زیرِ کاپوت)

وردپرس روی زبان PHP اجرا می‌شود.

• نکته مهم: وردپرس‌های جدید برای امنیت و سرعت به PHP 8.0 یا 8.1 نیاز دارند.

• اگر هاست شما روی PHP 7.4 مانده باشد و وردپرس را آپدیت کنید، سایت کرش می‌کند (Fatal Error).

• وظیفه شما: قبل از آپدیت بزرگ وردپرس، از سی‌پنل (بخش MultiPHP Manager) چک کنید که نسخه PHP سازگار باشد.

---

استراتژی کسب درآمد برای تو (Amirreza)

امیررضا جان، مشتریان از آپدیت کردن می‌ترسند. تو می‌توانی از این ترس، پول بسازی.

پکیج “پشتیبانی و نگهداری ماهانه”:

• خدمات: آپدیت ماهانه هسته و افزونه‌ها + بکاپ هفتگی + گزارش امنیتی.

• قیمت: مثلاً ماهیانه ۱ تا ۲ میلیون تومان برای هر سایت.

• مزیت: اگر ۱۰ مشتری بگیری، ماهی ۱۰-۲۰ میلیون درآمد ثابت داری، فقط برای کاری که با ابزارهای اتوماتیک (مثل ManageWP) شاید ۲ ساعت در ماه وقتت را بگیرد. اما برای مشتری ارزش حیاتی دارد.

---

بخش پرسش و پاسخ فنی (FAQ)

۱. آیا “آپدیت خودکار” (Auto-update) وردپرس را روشن بگذارم؟ برای “Security updates” (آپدیت‌های جزئی امنیتی) بله. اما برای “Major updates” (مثلاً رفتن از نسخه ۶.۴ به ۶.۵) خیر. آپدیت‌های بزرگ حتماً باید دستی و با تست انجام شوند.

۲. اگر لایسنس یک افزونه پولی (مثل WP Rocket) تمام شده باشد، آپدیت نکنم؟ اگر آپدیت نکنید، به مرور زمان با نسخه جدید وردپرس ناسازگار می‌شود و سایت را کند یا خراب می‌کند. به مشتری بگویید تمدید لایسنس، هزینه نیست، سرمایه‌گذاری روی امنیت است.

۳. افزونه‌های “نال شده” (Nulled) را چطور آپدیت کنم؟ نکنید! افزونه نال شده بمب ساعتی است. نه تنها آپدیت نمی‌شود، بلکه پر از حفره امنیتی است. به عنوان یک حرفه‌ای، هرگز از نال استفاده نکن. از مخزن وردپرس یا مارکت‌های معتبر (ژاکت/راستچین/Envato) نسخه اورجینال بخرید.

---

جمع‌بندی: آرامشِ بعد از طوفان

به‌روزرسانی سایت، نباید استرس‌زا باشد. اگر شما محیط استیجینگ داشته باشید، آپدیت کردن مثل بازی کردن در یک محیط امن است. هر وقت مطمئن شدید، آن را به واقعیت تبدیل می‌کنید.

به عنوان طراح وب، وقتی به مشتری می‌گویی: “من سایت شما را اول در آزمایشگاه شبیه‌سازی شده تست می‌کنم و بعد آپدیت می‌کنم”، او می‌فهمد که با یک مهندس طرف است، نه یک اپراتور ساده.

اقدام بعدی: آیا می‌خواهی لیستی از “افزونه‌های حیاتی مدیریت وردپرس” (مثل Query Monitor برای عیب‌یابی و WP Rollback) را برایت بفرستم تا روی تمام پروژه‌هایت نصب کنی؟