راهنمای جامع بک‌آپ گیری از سایت وردپرس: بیمه عمر کسب‌وکار آنلاین (قبل از اینکه دیر شود!)

تصور کنید صبح از خواب بیدار می‌شوید، آدرس سایتتان را تایپ می‌کنید و با صفحه سفید مرگ (White Screen of Death) یا پیامی مبنی بر “هک شدن سایت” مواجه می‌شوید. تمام زحمات چند ساله، مقالات، محصولات و دیتابیس مشتریان در یک لحظه ناپدید شده‌اند. این یک کابوس نیست؛ واقعیتی است که روزانه برای هزاران سایت اتفاق می‌افتد.

در دنیای وب، سوال این نیست که “آیا سایت من خراب می‌شود؟”؛ سوال این است که “کِی خراب می‌شود؟”. خطای انسانی، تداخل افزونه‌ها، بدافزارها و حتی آتش‌سوزی در دیتاسنتر هاستینگ، تهدیداتی همیشگی هستند. تنها راه نجات، داشتن یک نسخه پشتیبان (Backup) سالم، به‌روز و در دسترس است.

برای تو که مدیر سایتی، بک‌آپ‌گیری نباید یک کار “دستی و خسته‌کننده” باشد؛ بلکه باید یک “سیستم خودکار و فراموش‌نشده” باشد. در این مقاله تخصصی، ما کالبدشکافی می‌کنیم که یک بک‌آپ استاندارد چیست، استراتژی ۳-۲-۱ چگونه سایت شما را رویین‌تن می‌کند و با چه ابزارهایی می‌توانید این فرآیند را اتوماتیک کنید.

---

آناتومی یک بک‌آپ کامل: چه چیزی را باید ذخیره کنیم؟

بسیاری فکر می‌کنند کپی کردن فایل‌های هاست کافی است. این بزرگترین اشتباه است. وردپرس دو بخش حیاتی دارد که بدون هم کار نمی‌کنند:

1. فایل‌ها (Files): شامل هسته وردپرس، قالب‌ها، افزونه‌ها و از همه مهم‌تر پوشه wp-content/uploads (عکس‌ها و مدیا).

2. پایگاه داده (Database – SQL): شامل تمام نوشته‌ها، اطلاعات محصولات، نظرات، تنظیمات و اطلاعات کاربران.

نکته فنی: اگر فایل‌ها را داشته باشید اما دیتابیس را نه، شما یک سایت زیبا ولی “خالی” دارید. اگر دیتابیس را داشته باشید ولی فایل‌ها را نه، متن‌ها را دارید اما سایتی برای نمایش آن‌ها ندارید. بک‌آپ باید Full Backup (هر دو مورد) باشد.

---

استراتژی ۳-۲-۱: استاندارد طلایی امنیت داده

در دنیای IT، قانونی وجود دارد که می‌گوید: “یک بک‌آپ، یعنی هیچ بک‌آپ.” اگر فایل بک‌آپ شما روی همان هاستی باشد که سایت اصلی هست و هاست بسوزد، شما همه چیز را با هم از دست داده‌اید.

استراتژی ۳-۲-۱ می‌گوید:

• ۳ نسخه کپی از داده‌ها داشته باشید.

• روی ۲ رسانه ذخیره‌سازی مختلف (مثلاً هارد کامپیوتر + فضای ابری).

• ۱ نسخه باید حتماً خارج از سایت (Off-site) باشد (مثلاً روی گوگل درایو یا دراپ‌باکس).

---

روش اول: استفاده از افزونه‌ها (بهترین روش برای طراحان وب)

استفاده از افزونه‌ها، فرآیند را زمان‌بندی و خودکار می‌کند و نیازی به دانش فنی سرور ندارد.

۱. افزونه UpdraftPlus (پادشاه بک‌آپ)

این محبوب‌ترین و قابل‌اعتمادترین افزونه رایگان است.

• ویژگی کلیدی: قابلیت اتصال به فضاهای ابری (Google Drive, Dropbox, Amazon S3).

• روش کار:

  1. افزونه را نصب کنید.

  2. در تنظیمات، زمان‌بندی را روی “روزانه” یا “هفتگی” بگذارید.

  3. آن را به اکانت گوگل درایو خود متصل کنید.

  4. تمام! حالا سایت شما هر شب بک‌آپ می‌گیرد و فایل را به گوگل درایو می‌فرستد. اگر هاست منفجر شود هم سایت شما در گوگل درایو امن است.

۲. افزونه Duplicator (مخصوص مهاجرت و بک‌آپ دستی)

اگر می‌خواهید قبل از یک تغییر بزرگ (مثلاً آپدیت ووکامرس) یک بک‌آپ دستی بگیرید، این بهترین گزینه است.

• خروجی: یک فایل فشرده (Archive) + یک فایل نصب‌کننده (Installer). با این دو فایل می‌توانید سایت را در هر هاست دیگری دقیقاً بازسازی کنید.

---

روش دوم: بک‌آپ‌گیری از طریق هاست (cPanel/DirectAdmin)

اگر به افزونه‌ها اعتماد ندارید یا دسترسی به پیشخوان وردپرس را از دست داده‌اید، این روش سطح سرور (Server-Level) است.

۱. ابزار JetBackup یا Backup Wizard

اکثر هاست‌های معتبر این ابزار را دارند.

• مزیت: از تمام ایمیل‌ها، دیتابیس‌ها و فایل‌ها یکجا نسخه می‌گیرد.

• عیب: معمولاً بک‌آپ را روی همان سرور ذخیره می‌کند (مگر اینکه تنظیم شده باشد به FTP دیگری بفرستد). پس حتماً باید بعد از اتمام، فایل را دانلود و در کامپیوتر خود ذخیره کنید.

۲. بک‌آپ‌گیری دستی دیتابیس (phpMyAdmin)

برای توسعه‌دهندگان:

• وارد phpMyAdmin شوید.

• دیتابیس سایت را انتخاب کنید.

• تب Export را بزنید و فرمت SQL را دانلود کنید. (این فایل حیاتی‌ترین بخش سایت شماست که حجمی هم ندارد).

---

فاز بازگردانی (Restore): دکمه نجات

بک‌آپ گرفتن ۵۰٪ کار است؛ ۵۰٪ دیگر این است که مطمئن شوید این بک‌آپ سالم است و کار می‌کند.

• تست دوره‌ای: هر ماه یکبار، یکی از فایل‌های بک‌آپ را روی یک ساب‌دامین تستی یا لوکال‌هاست (Localhost) بازگردانی کنید تا مطمئن شوید فایل خراب (Corrupted) نیست.

سناریوی فاجعه:

سایت شما با آپدیت یک افزونه خراب شده است.

1. وارد پنل هاست شوید.

2. پوشه wp-content/plugins را تغییر نام دهید (تا افزونه‌ها غیرفعال شوند) یا؛

3. اگر بک‌آپ UpdraftPlus دارید، با یک کلیک دکمه Restore، سایت را به نسخه دیروز برگردانید.

---

نکات فنی و امنیتی برای طراحان وب

1. بک‌آپ قبل از آپدیت: قانون نانوشته وردپرس: “هرگز، هرگز و هرگز قبل از بک‌آپ گرفتن، دکمه Update را نزنید.” حتی آپدیت یک افزونه کوچک می‌تواند سایت را سفید کند.

2. رمزنگاری بک‌آپ: فایل‌های بک‌آپ حاوی تمام اطلاعات سایت هستند. مطمئن شوید که محل ذخیره‌سازی (گوگل درایو یا هاست) امن است. نسخه‌های پرو افزونه‌ها امکان رمزگذاری روی فایل زیپ بک‌آپ را دارند.

3. مدیریت حجم: فایل‌های بک‌آپ قدیمی را پاک کنید. تنظیم کنید که فقط ۵ بک‌آپ آخر نگه داشته شوند. وگرنه فضای هاست یا گوگل درایو شما پر می‌شود.

4. استثنا کردن فایل‌ها (Exclusion): پوشه‌هایی مثل cache یا فایل‌های بک‌آپ قدیمیِ موجود در هاست را از لیست بک‌آپ جدید حذف کنید تا حجم فایل الکی زیاد نشود.

---

بخش پرسش و پاسخ فنی (FAQ)

۱. آیا هاستینگ خودش بک‌آپ نمی‌گیرد؟ اکثر هاستینگ‌ها بک‌آپ هفتگی دارند، اما تضمینی نمی‌دهند. اگر سرورشان بسوزد یا هک شود، بک‌آپ‌های شما هم می‌رود. هرگز امنیت بیزینس خود را ۱۰۰٪ به دست شخص ثالث نسپارید. مسئولیت نهایی با شماست.

۲. بهترین زمان برای بک‌آپ‌گیری چه ساعتی است؟ ساعات کم‌ترافیک (مثلاً ۳ تا ۵ صبح). بک‌آپ‌گیری فرآیندی سنگین است و مصرف CPU را بالا می‌برد. اگر در اوج ترافیک انجام دهید، سایت کند می‌شود.

۳. تفاوت بک‌آپ افزایشی (Incremental) با کامل چیست؟

• کامل: هر بار از صفر تا صدِ سایت کپی می‌شود (زمان‌بر و پرحجم).

• افزایشی: فقط تغییرات نسبت به بک‌آپ قبلی ذخیره می‌شود (سریع و کم‌حجم). سرویس‌هایی مثل BlogVault این کار را عالی انجام می‌دهند.

---

جمع‌بندی: پیشگیری بهتر از سکته است!

پشتیبان‌گیری منظم، تنها راهی است که می‌توانید شب‌ها با خیال راحت بخوابید. به عنوان یک طراح وب، وقتی سایت مشتری را تحویل می‌دهید، افزونه UpdraftPlus را نصب کن، به گوگل درایو متصل کن و روی حالت “هفتگی” تنظیم کن.

به مشتری بگو: “من سیستمی برایت ساختم که حتی اگر کل اینترنت منفجر شود، نسخه سایت تو در یک جای امن زنده است.” این یعنی حرفه‌ای بودن.